حقوق خانواده چیست؟ نگاهی حقوقی به ساختار اساسی جامعه
حقوق خانواده شاخه‌ای از حقوق است که روابط افراد را که مستقیماً به زندگی خصوصی آنها مربوط می‌شود، مانند ازدواج، طلاق، حضانت، نفقه و تقسیم اموال، تنظیم می‌کند. تأسیس، تداوم و انحلال سالم خانواده، که کوچکترین واحد جامعه است، هم برای فرد و هم برای جامعه از اهمیت حیاتی برخوردار است.
کتاب دوم قانون مدنی ترکیه، قانون خانواده، هم حقوق و تعهدات بین زوجین متأهل و هم مقررات مربوط به حمایت از کودکان را پوشش می‌دهد. از آنجایی که اختلافات در این زمینه عموماً فرآیندهایی با شدت عاطفی بالا هستند، مواردی هستند که نیاز به دانش حقوقی و حساسیت دارند.
ازدواج و شرایط آن
طبق قانون خانواده، ازدواج پیوندی است که بین زن و مرد از طریق ازدواج رسمی برقرار می‌شود. این پیوند حقوق و تکالیف متقابلی را به همراه دارد. عقد ازدواج نه تنها یک قرارداد اجتماعی، بلکه یک قرارداد حقوقی نیز محسوب می‌شود.
سن قانونی ازدواج در ترکیه برای مردان و زنان ۱۸ سال است. با این حال، افراد ۱۷ ساله می‌توانند با اجازه والدین و افراد ۱۶ ساله با حکم قاضی ازدواج کنند. ازدواج‌های مذهبی که بدون ازدواج رسمی انجام می‌شوند، از نظر قانونی معتبر نیستند و این امر حقوق طرفین را تضعیف می‌کند.
با ازدواج، رژیم اموال، تعهد به زندگی مشترک، مسئولیت وفاداری و همبستگی بین همسران آغاز می‌شود. این تعهدات همچنین در صورت پایان ازدواج پیامدهای مهمی دارند.
روند طلاق و دلایل طلاق
اگر به دلایل مختلف ازدواج نتواند ادامه یابد، همسران می‌توانند با درخواست طلاق به ازدواج پایان دهند. پرونده‌های طلاق به دو دسته تقسیم می‌شوند: توافقی و اختلافی.
طلاق توافقی موردی است که در آن زوجین در مورد همه مسائل (نفقه، حضانت، تقسیم اموال) به توافق می‌رسند. لازم است حداقل ۱ سال از ازدواج گذشته باشد. این پرونده می‌تواند به سرعت به نتیجه برسد.
طلاق توافقی در مواردی که بین طرفین اختلاف نظر وجود دارد، آغاز می‌شود. در چنین مواردی، دادگاه به اظهارات شهود گوش می‌دهد، مدارک را جمع‌آوری می‌کند و درخواست‌های طرفین را ارزیابی می‌کند.
دلایل طلاق در قانون مدنی ترکیه به عنوان دلایل خاص و عمومی تنظیم شده است. علاوه بر دلایل خاص مانند خیانت، خشونت، ترک زندگی مشترک، بیماری روانی، دلیل عمومی طلاق ، فروپاشی اساسی پیوند زناشویی است.
موارد حضانت و اصل مصلحت کودک
یکی از مهمترین مسائل پس از طلاق ، حضانت فرزند است. حضانت حقی است که به موجب آن زوجین مسئولیت مراقبت، آموزش، سلامت و رشد فرزند را بر عهده می‌گیرند. حضانت فرزندان زیر ۱۸ سال بر عهده مادر یا پدر است. دادگاه تصمیم خود را بر اساس منافع کودک می‌گیرد.
حضانت مسئولیتی جامع است که نه تنها شامل مراقبت فیزیکی، بلکه شامل رشد عاطفی، اجتماعی و روانی کودک نیز می‌شود. والدی که حضانت را بر عهده دارد، باید به حق والد دیگر برای داشتن رابطه شخصی با کودک نیز احترام بگذارد.
تصمیمات مربوط به حضانت قطعی نیستند. وقتی شرایط تغییر کند، طرف مقابل می‌تواند درخواست تغییر حضانت را بدهد. به طور خاص، موقعیت‌هایی مانند غفلت، خشونت یا اختلال در آموزش کودک ممکن است این روند را آغاز کند.
انواع نفقه: نفقه موقت، فقر و مشارکتی
نفقه، حمایت مالی است که توسط یک طرف به طرف دیگر یا به فرزند پس از طلاق یا جدایی ارائه می‌شود. در قانون ترکیه سه نوع اساسی نفقه وجود دارد:
نفقه موقت : به نفع همسر یا فرزندی که در طول پرونده طلاق به حمایت مالی نیاز دارند، اعطا می‌شود.
نفقه : به همسری که پس از طلاق در شرایط مالی سختی قرار دارد تعلق می‌گیرد تا بتواند از همسر دیگر کمک دریافت کند. مدت آن معمولاً نامحدود است.
نفقه فرزند : این نفقه توسط والدی که حضانت فرزند به او واگذار نشده است، برای تأمین هزینه‌های مراقبت، تحصیل و سلامت فرزند پرداخت می‌شود.
هنگام تعیین میزان نفقه، معیارهایی مانند وضعیت درآمد طرفین، سطح زندگی و تعداد فرزندان در نظر گرفته می‌شود. همچنین می‌توان تصمیمات مربوط به نفقه را تغییر داد. شرایطی مانند تغییر درآمد، ازدواج و رشد فرزند ممکن است حق طرح دعوی جدید را ایجاد کند.
رژیم مالکیت و اشتراک اموال
حقوق همسران بر اموالی که در طول ازدواج به دست آمده است، توسط رژیم اموال تعیین می‌شود. طبق قانون مدنی ترکیه، رژیم اموال قانونی، رژیم مشارکت در اموال به دست آمده است. طبق این رژیم، اموال به دست آمده در طول ازدواج مشترک تلقی می‌شود و پس از طلاق به نصف تقسیم می‌شود.
با این حال، اموالی که قبل از ازدواج به دست آمده، اموالی که از طریق کمک‌های مالی و ارث به دست آمده‌اند، اموال شخصی محسوب می‌شوند. در صورت تمایل، همسران می‌توانند قبل یا بعد از ازدواج، رژیم‌های مختلف اموال مانند تفکیک اموال یا تفکیک اموال مشترک را در دفتر اسناد رسمی تنظیم کنند.
تقسیم اموال از طریق دادخواست جداگانه‌ای که پس از قطعی شدن طلاق ثبت می‌شود، انجام می‌شود. در عمل، این فرآیند حساس‌ترین مرحله قانونی پس از پرونده طلاق است و اغلب بحث‌برانگیز است.
روند دادرسی در دادگاه‌های خانواده و نقش وکیل
پرونده‌های حقوق خانواده در دادگاه‌های خانواده رسیدگی می‌شوند. قضات این دادگاه‌ها معمولاً با حمایت یک مددکار اجتماعی، مربی تربیتی و روانشناس تصمیم‌گیری می‌کنند. در طول فرآیند محاکمه، قاضی نه تنها اظهارات طرفین، بلکه روانشناسی کودکان، شرایط زندگی طرفین و شواهد ارائه شده را نیز ارزیابی می‌کند.
پرونده‌های حقوق خانواده، فرآیندهایی با شدت عاطفی بالا هستند. بنابراین ، نقش یک وکیل حقوق خانواده هم از نظر حفاظت از حقوق طرفین و هم در مدیریت سریع و صحیح این فرآیند بسیار مهم است. وکیل نه تنها مشاوره حقوقی ارائه می‌دهد، بلکه روش‌های سازش را نیز ارزیابی می‌کند و تضمین می‌کند که راه‌حل‌های سازنده‌ای بین طرفین ایجاد شود.